Ponure wnioski wypływają z analizy sytuacji kobiet w unijnym rolnictwie i korzystania przez nich z benefitów Wspólnej Polityki Rolnej.

W 2014 r. kobiety reprezentowały ponad jedną trzecią (35 proc.) stałej siły roboczej w rolnictwie w Unii Europejskiej, w tym przepracowały 53,8 proc. godzin pracy w niepełnym wymiarze i 30,8 proc. godzin pracy na cały etat, przez co wniosły istotny wkład w produkcję rolną – wynika z projektu sprawozdania "Kobiety i ich rola na obszarach wiejskich" przygotowywanego przez Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisję Praw Kobiet i Równouprawnienia Parlamentu Europejskiego.

 

Europosłowie zwrócili uwagę miedzy innymi na to, że praca wykonywana przez małżonki i inne kobiety będące członkami rodziny, pomagające w prowadzeniu gospodarstw rolnych, może stanowić pracę "niewidoczną", ponieważ niezwykle rzadko dysponują one własnymi gospodarstwami.

 

Normą jest, że kobiety angażują się bardziej niż to wymaga zwykłe prowadzenie gospodarstwa. Bardzo często wspierają rozwijanie dodatkowej działalności w ramach gospodarstwa rolnego lub poza nim, która wykracza poza zakres produkcji rolnej.

 

Co ciekawe już Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) w swojej sztandarowej publikacji zatytułowanej "The State of Food and Agriculture" ("Sytuacja w zakresie wyżywienia i rolnictwa") zwróciła uwagę na to, że kobiety wnoszą znaczący wkład w gospodarkę wiejską we wszystkich regionach i że role, które odgrywają, różnią się w zależności od regionu, a pomimo to kobiety mają zawsze mniejszy niż mężczyźni dostęp do zasobów i możliwości niezbędnych dla zwiększenia swej produktywności.

 

Ta uwaga FAO pokrywa się z unijnymi danymi, z których wynika, że 29 proc. właścicieli gospodarstw rolnych w UE to kobiety. Oznacza to, że pomoc z Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) jest przeznaczana głównie dla mężczyzn. Poza tym gospodarstwa, które prowadzą kobiety, w porównaniu z tymi zarządzanymi przez mężczyzn, są dużo mniejsze, a nawet małe. W rezultacie większość kobiet, będących właścicielami niewielkich gospodarstwa, często nie kwalifikuje się do pomocy z WPR.

 

Kobiety są również poszkodowane w sferze zdrowotnej. Negatywne skutki produkcji rolnej bardziej dotyczą ich niż mężczyzn. W sprawozdaniu podkreślono, że europejski model produkcji rolno-przemysłowej wiąże się ze stosowaniem dużych ilości produktów chemicznych, takich jak pestycydy i nawozy sztuczne. Rezultaty ich stosowania nie tylko bardzo negatywnie wpływają na nasze środowisko naturalne i zdrowie konsumentów, ale oddziaływują także negatywnie na zdrowie rolniczek i rolników, przy czym wpływ na kobiety jest bardziej intensywny i dłuższy.

 

Nierówności widać również w wynagrodzeniach mężczyzn i kobiet na obszarach wiejskich. Dochody płci brzydkiej są wyższe o 10 proc. niż na innych obszarach.

 

Panie w mniejszym stopniu uczestniczą w szkoleniach. Ze sprawozdania wynika, że udział kobiet w wykorzystaniu instrumentów dostępnych w ramach programów rozwoju obszarów wiejskich do 2014 r. był niewielki. Spośród 6,1 mln uczestników szkoleń tylko 28 proc. stanowiły kobiety. To jednak nie wszystko. Kobiety stanowiły 19 proc. beneficjentów inwestycji w środki trwałe w małych gospodarstwach rolnych na cele modernizacji, zaś w przypadku środków na cele dywersyfikacji rolnictwa ich udział wyniósł 33 proc. Z kolei w ramach zastosowania środków osi 3 (dywersyfikacja gospodarki na obszarach wiejskich) kobiety stanowiły jedynie 38 proc. beneficjentów nowo utworzonych miejsc pracy.

 

To tylko wybrane przykłady niesprawiedliwości unijnej polityki rolnej. Ze smutkiem należy stwierdzić, że szanse kobiet na rozwinięcie działalności w sektorze rolnym są stosunkowo niewielkie.

 

Europosłowie proponują podjęcie wobec pań pracujących w rolnictwie szeregu działań wspierających ich działalność oraz zmieniających sposób ich postrzegania. Na kobiety rolniczki – z racji ich aktywności – należy patrzeć przez pryzmat wielofunkcyjności. Wspierają one rozwój dodatkowych działalności w ramach gospodarstwa rolnego lub poza nim. Ich aktywność wykracza poza zakres produkcji rolnej. Kobiet nie zniechęcają liczne bariery ekonomiczne, infrastrukturalne czy społeczne.

 

Jacek Strzelecki

Fot. pixabay.com