O tym co ważne dla polskiej wsi.

Czyste powietrze czysty zysk Czyste powietrze czysty zysk
Talk icon

Informacje

26-12-2020

Autor: Alicja Ostrowska

Kolędy – polskie najpiękniejsze pieśni bożonarodzeniowe

Kolędy

Kolędy obecnie stanowią zbiór ponad 500 pieśni i pastorałek. Są tradycyjnie śpiewane od Wigilii – 24 grudnia do pierwszej niedzieli po 6 stycznia, tj. Niedzieli Chrztu Pańskiego bądź do 2 lutego – Ofiarowania Pańskiego. Najstarsza kolęda pochodzi z 1424 roku, jednakże katalog ten ciągle się powiększa.

Kolędy – tradycja ich śpiewania

Kolędy polskie to polskojęzyczne pieśni o charakterze religijnym związane z Bożym Narodzeniem. Chociaż świąteczne piosenki rozbrzmiewają w rozgłośniach radiowych już od początku grudnia, to pieśni te mogą być śpiewane od 24 grudnia do Niedzieli Chrztu Pańskiego, czyli pierwszej niedzieli po 6 stycznia – święcie Trzech Króli, natomiast przyjmuje się również druga datę graniczną, a mianowicie 2 lutego, czyli do Ofiarowania Pańskiego, inaczej Matki Boskiej Gromnicznej . W kościołach rozbrzmiewają one od pasterki.

Kolędy – najstarsza z nich

Najstarsza kolęda sięga 1424 roku. Jej autorem był św. Franciszek z Asyżu. Śpiewana była w szopie, a rozpoczynała się od słów „Zdrów bądź, królu anielski”. Najsłynniejszą kolędą na świecie jest „Cicha noc”. Została przetłumaczona na ponad 300 języków i dialektów. Powstała prawie 400 lat później w 1818 roku w małym austriackim miasteczku – Oberndorf bei Salzburg w Alpach. Autorami byli wikary tamtejszego kościoła Józef Mohr oraz organista Franz Xaver Gruber. Kolędy polskie obecnie stanowią dorobek rzędu 500 pozycji, w tym również pastorałek.choinka 45679999

Kolędy – kto kryje się za ich kompozycjami?

Początek XV wieku to tłumaczenie kolęd z łaciny na polski w tym ze śpiewników braci czeskich. Największy wzrost popularności odnotowuje się na przełomie XVII i XVIII wieku, wtedy to też powstał sam termin „kolęda”, czyli pieśni bożonarodzeniowej. Poza „Cichą nocą” bardzo popularną kolęda jest również „W żłobie leży”, której autorstwo przypisuje się Piotrowi Skardze w oparciu o melodię poloneza koronacyjnego króla Władysława IV. Ponadto w oparciu o rytm powyższego gatunku muzycznego Franciszek Karpiński napisał pieśń bożonarodzeniową „Bóg się rodzi”. Kolędy tworzyli również Mikołaj Sęp Szarzyński, Andrzej Morsztyn, Zygmunt Noskowski, Witold Lutosławski oraz Feliks Nowowiejski.

Czytaj także: Jan Krzysztof Ardanowski: Dziś to my jesteśmy liderem w produkcji skór. To bardzo opłacalne ekonomicznie

Współczesne kolędy i tradycje z tym związane

Obecnie polski dorobek kulturalny posiada ponad 500 kolęd i pastorałek. Najbardziej znanym, a jednocześnie rozpoczynającym tradycję gromadzenia powyższych dzieł jest zbiór z 1843 roku „Pastorałki i kolędy z melodiami czyli piosenki wesołe ludu w czasie świąt Bożego Narodzenia po domach śpiewane”, którego autorem jest Michał Mioduszewski. Współcześnie kolędy wykonywane są w kościołach, domach, podczas uroczystości bożonarodzeniowych, w szkołach podczas jasełek. Nowopowstałe pieśni dorównują starodawnym utworom, a mowa m.in. o kolędzie z lat 30. XX w. „Nie było miejsca dla Ciebie”, czy „Kolęda o dwieździe” z musicalu Kolęda Nocka z lat 80. XX w.

Źródło: apcz.umk.pl

swiatrolnika.info 2023