O tym co ważne dla polskiej wsi.

Czyste powietrze czysty zysk Czyste powietrze czysty zysk
Talk icon

Informacje

27-12-2016

Autor: Świat Rolnika

Oktawa Bożego Narodzenia. Święto św. Jana

Oktawa Bożego Narodzenia. Święto św. Jana

Święta już za nami, ale do 1 stycznia trwa Oktawa Bożego Narodzenia. Okres ten bogaty jest w patronów i wspomnienia świętych. Trzeciego dnia po Bożym Narodzeniu czcimy św. Jana apostoła i ewangelistę.

W liturgii Kościoła pojęcie oktawa oznacza trwające przez osiem dni obchody jakiegoś święta. Liczba osiem wyraża pełnię i wejście w nowy wymiar czasu, którym jest wieczność. Najwcześniej w III w. powstała oktawa Zmartwychwstania Pańskiego, w czasie której odbywały się nabożeństwa i katechezy dla nowo ochrzczonych dorosłych. W VII wieku ukształtowała się oktawa Bożego Narodzenia, później Bożego Ciała i Najświętszego Serca Pana Jezusa. W obrządku rzymskim odnowionym na polecenie Soboru Watykańskiego II zachowane zostały tylko dwie formalne oktawy: Wielkiej Nocy i Bożego Narodzenia.

 

Uroczystość Narodzenia Pańskiego ma oktawę ułożoną w następujący sposób:

  • W pierwszą niedzielę w czasie oktawy obchodzi się święto Świętej Rodziny. W tegorocznej oktawie Bożego Narodzenia wypada ona 1 stycznia, kiedy obchodzona jest uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi. W tym roku święto Świętej Rodziny zostało zatem przeniesione na piątek 30 grudnia. Święto to zaczęto obchodzić systematycznie w różnych krajach  od XVIII. W Niedzielę św. Rodziny polski Episkopat ogłasza tradycyjnie list pasterski skoncentrowany wokół problematyki rodzinnej.
  • 26 grudnia obchodzone jest święto św. Szczepana, pierwszego męczennika. Kult liturgiczny św. Szczepana znany jest od IV wieku.
  • 27 grudnia przypada święto św. Jana, apostoła i ewangelisty.
  • 28 grudnia obchodzi się święto świętych Młodzianków. Wprowadzone do liturgii w V wieku. Młodziankowie to dzieci z Betlejem i okolicy, które niewinnie musiały oddać życie dla Chrystusa. Historia tego wydarzenia stała się treścią obchodu liturgicznego.
  • dni 29, 30 i 31 grudnia są dniami w czasie oktawy. W tym czasie przypadają dwa wspomnienia dowolne – św. Tomasza Becketa, biskupa i męczennika (29 grudnia) i św. Sylwestra I, papieża (31 grudnia).
  • 1 stycznia, w oktawie Narodzenia Pańskiego obchodzi się uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi. Jest to także Światowy Dzień Pokoju, z okazji którego Ojciec Święty ogłasza swe orędzie pokojowe, kierowane do wszystkich ludzi dobrej woli.

Trzeciego dnia po Bożym Narodzeniu czcimy św. Jana apostoła i ewangelistę. Był on rybakiem. Pochodził z Galilei. Należał do grona najbliższych osób Jezusa (był Jego "umiłowanym uczniem"). Napisał księgę Apokalipsy, czwartą ewangelię oraz trzy listy kanoniczne. Zmarł około roku 100 mając mniej więcej dziewięćdziesięciu lat.W średniowieczu czczono św. Jana jako patron wszystkich pisarzy, kopistów, rolników uprawiających winorośl oraz tych, co zajmowali się laniem świec.

 

Według legendy z VI wieku, cesarz Domicjan chciał zgładzić apostoła podając mu kielich z zatrutym winem. Św. Jan po uczynieniu znaku krzyża i modlitwie wypił trunek nie ponosząc żadnej szkody na zdrowiu. Na pamiątkę tego wydarzenia trzeciego dnia Bożego Narodzenia na zakończenie mszy św. kapłan święci wino, a następnie z kielicha daje wiernym do skosztowania. Spożywający je uważają, że wino to ma moc leczniczą i może uchronić od zatruć i wielu chorób żołądka.

 

W okresie Bożego Narodzenia był zwyczaj, że służba zawierała nowe lub zrywała dotychczasowe umowy z pracodawcą. Dzień wcześniej, na św. Szczepana, kończył się rok służby. Parobek sam decydował czy chce zostać, czy odejść od danego gospodarza. W ostatni dzień służby parobek wynosił wcześnie rano snopek zboża z izby i chował przed gospodarzem. Gdy tamten wynosił "kolędę" dla zwierząt, parobek obcinał kłosy ze snopka i dawał koniom i krowom mówiąc im, iż jutro odchodzi ze służby i nie będzie ich więcej karmił. Następnie oddawał gospodarzowi resztę słomy ze snopa, aby przejął tę pracę za niego. Na św. Jana każdy parobek dostawał "wyprawkę": chleb, osełkę masła oraz zapłatę roczną w pieniądzach lub ubraniu czy butach. Jeśli gospodarz chciał, aby ktoś został nadal na służbie, musiał zawrzeć nową umowę. Wtedy służący żądał podwyżki, a gdy decydował się odejść, stawiał takie wymagania co do zapłaty, na które gospodarza nie było stać.

 

Od dnia św. Szczepana w różnych obszarach Polski rozpoczynało się wspólnotowe, towarzyskie przeżywanie świąt. W okresie międzywojennym od Bożego Narodzenia do Nowego Roku starano się nie wykonywać żadnych ciężkich prac zwłaszcza wieczorami, które zyskały miano "świętych wieczorów". Przez kolejnych 12 dni palono światła, by oświetlić drogę Panu Jezusowi. Wierzono, że w danym czasie odwiedza On wszystkie domostwa. Dni te przeznaczano na odpoczynek i składanie wizyt. Goszczono się po domach, śpiewano kolędy.

 

Wiele zwyczajów bożonarodzeniowych związanych z przeżywaniem całego czasu świątecznego, od Wigilii aż po Nowy Rok, odeszło w niepamięć. Wiąże się to ze zmianami, jakie dokonały się na terenach wiejskich i w obyczajowości Polaków. Nie sprząta się już słomy w domach, gdyż nikt jej wcześniej tam nie wnosi. "Śmieciarze" nie chodzą do dziewczyn, gdyż odmienne są zwyczaje oświadczyn. Nie ma również potrzeby najmowania służby, gdyż zmieniły się stosunki społeczne. Wciąż jednak dniom świątecznym towarzyszy radość. Zachował się zwyczaj święcenia owsa na św. Szczepana, pozostał zwyczaj święcenia i spożywania wina jako lekarstwa na św. Jana, błogosławi się dzieci w święto św. Młodzianków i zapamiętuje się dzień tygodnia, w którym wypadło to święto, by unikać w tym dniu zasiewów i nie spowodować przez to nieurodzaju.

 

radiopodlasie.pl/niedziela.pl/poprzednia.gwizdow.pl/stacja7.pl/AZK/Fot. pixabay.com

 

swiatrolnika.info 2023