Przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników obowiązujące do dnia 31.12.2014r. nakazywały ubezpieczonym rolnikom, i członkom ich rodzin (małżonkom i domownikom) wyłączenie z ubezpieczenia społecznego rolników w przypadku podjęcia zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej, czy też pełnienia funkcji w radzie nadzorczej. Powodem ustania ubezpieczenia rolniczego było obowiązkowe podleganie z tego tytułu powszechnemu ubezpieczeniu w ZUS.

Wprowadzone ustawą zmieniającą z dnia 23.10.2014r. zmiany do ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników spowodowały, że od 01 stycznia 2015r. obowiązują w KRUS nowe przepisy, które pozwalają rolnikom, ich małżonkom i domownikom, podjąć pracę na umowę zlecenie, umowę agencyjną, lub pełnić funkcję w radzie nadzorczej, i to bez konieczności rezygnacji z ubezpieczenia rolniczego. Prawo do pozostania w ubezpieczeniu rolniczym nadano artykułem 5 b znowelizowanej ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Rolnicy i domownicy spełniający warunki nowego artykułu w okresie zatrudnienia będą posiadali podwójne ubezpieczenie (w ZUS i KRUS). Nowo wprowadzony przepis określa jednak warunki jakie muszą spełnić rolnicy i domownicy, by móc kontynuować ubezpieczenie w KRUS.

Jednym z kryteriów jakie muszą spełnić jest konieczność podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie z mocy ustawy, bezpośrednio przed dniem zawarcia umów, lub pełnienia funkcji w radzie nadzorczej.

Kolejnym warunkiem jest osiągnięcie z powyższych umów przychodu brutto, który w rozliczeniu miesięcznym nie przekracza kwoty odpowiadającej połowie minimalnego wynagrodzenia za pracę (np. od stycznia 2015r. kwota połowy miesięcznego wynagrodzenia wynosi 875,00 zł.).

 Osoby spełniające powyższe wymagania pozostają obowiązkowo w ubezpieczeniu społecznym KRUS po uprzednim przedstawieniu w tym celu dokumentacji w postaci: umów lub zaświadczeń o zatrudnieniu na podstawie umowy zlecenie, umowy agencyjnej, oraz informacji o pełnieniu funkcji w radzie nadzorczej z podaną dodatkowo informacją o wielkości osiąganego miesięcznego przychodu brutto.

Przepisy ustawy zmieniającej umożliwiają także powrót do ubezpieczenia z okresem wstecznym, tym rolnikom i domownikom, którzy przed dniem 1 stycznia 2015r. zostali wyłączeni z ubezpieczenia społecznego rolników z powodu zatrudnienia na podstawie wspomnianych umów. W tym przypadku niezbędne będzie złożenie (w nieprzekraczalnym terminie do 30.06.2015r.) "wniosku o objęcie ubezpieczeniem społecznym rolników w okresie wykonywania umowy zlecenia...". Także, i w tym przypadku konieczne będzie spełnienie warunków nowego artykułu 5 b tj. zatrudnienie na podstawie umów zlecenia lub pełnienia funkcji w radzie nadzorczej oraz uzyskanie w tym okresie kwoty miesięcznego wynagrodzenia nie przekraczającej połowy wysokości minimalnego wynagrodzenia. w rozliczeniu miesięcznym (np. w 2014r. kwota połowy miesięcznego minimalnego wynagrodzenia brutto to 840,00 zł., z kolei w 2013r. to kwota 800,00 zł. itd. Szczegółową informację o kwocie minimalnego wynagrodzenia za poprzednie lata, można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Pieniężnej).

Nadmienia się, że do obliczenia kwoty wynagrodzenia będą brane pod uwagę przychody z tych umów, z powodu których rolnik został objęty ubezpieczeniem społecznych w ZUS.

Ponadto, rolnicy i domownicy, którzy spełniają kryteria nadane artykułem 5 b, mają także możliwość rezygnacji z podwójnego ubezpieczenia tj. wyłączenia na czas zatrudnienia z ubezpieczenia w KRUS. W tym celu niezbędne będzie złożenie przez rolnika stosownego oświadczenia o odstąpieniu od ubezpieczenia. Wyłączenie z ubezpieczenia rolniczego na podstawie złożonego oświadczenia nastąpi jednak nie wcześniej, niż od dnia, w którym zainteresowany zgłosił Kasie taką informację. Rolnik w tym czasie będzie podlegał wyłącznie w ubezpieczeniu w ZUS.

 Kontynuowanie ubezpieczenia w KRUS na podstawie art. 5b ust.1 i 2, ma wpływ na finansowanie składek z budżetu państwa na ubezpieczenie emerytalno-rentowe za rolników i domowników, którzy sprawują osobistą opiekę nad dzieckiem. Ustawa zmieniająca wprowadziła zmianę do artykułu 16a ustawy, z którego wynika, że finansowanie nie przysługuje z uwagi na podleganie w tym okresie innemu ubezpieczeniu. Innymi słowy, nowelizacja przepisu spowodowała, że rolnicy zatrudnieni na podstawie umów zlecenia będą musieli w tym okresie opłacać indywidualnie składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w KRUS.

 Okres podlegania rolnika i domownika w ubezpieczeniu społecznym rolników na podstawie artykułu 5b ust. 1 i 2 ustawy, będzie się wliczać do trzyletniego okresu podlegania ubezpieczeniu wymaganego (na podstawie artykułu 5a) do kontynuowania ubezpieczenia rolniczego, w związku z rozpoczęciem prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Wynika z tego, że w ubezpieczeniu KRUS będzie można pozostać (spełniając jednocześnie oba warunki artykułów 5b i 5a) nawet w przypadku zbiegu tytułów ubezpieczenia tj. z powodu zatrudnienia i jednoczesnego prowadzenia działalności gospodarczej.

Ustawa wprowadzająca zmiany w przepisach ustawy KRUS, nie zmieniła zakresu podlegania w ubezpieczeniu zdrowotnym rolnika i domownika, za którego składka finansowana jest z budżetu państwa. Artykuł 82 ust. 1 i 6, ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stanowi, że osoby, które wykonują pracę na podstawie umowy zlecenia, agencyjnej, czy innych umów o świadczenie usług, i z tego tytułu indywidualnie opłacają składki zdrowotne w ZUS, nadal będą wyłączane z ubezpieczenia zdrowotnego w KRUS. Osoby te, będą mogły zgłosić wyrejestrowanych członków rodzin (dzieci) do ubezpieczenia zdrowotnego za pośrednictwem zakładu pracy, bądź też dokonać zgłoszenia ich przez drugiego rodzica podlegającego w ubezpieczeniu KRUS.

Wyjątek od powyższego stanowi sytuacja, kiedy rolnik indywidualnie opłaca w KRUS składki na ubezpieczenie zdrowotne (z uwagi na posiadanie gospodarstwa rolnego powyżej 6 hektarów przeliczeniowych), i jednocześnie podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w oparciu o nowy przepis 5b ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Osoby takie obowiązkowo pozostają w ubezpieczeniu zdrowotnym i zobowiązane są do opłacania składek z tego tytułu na dotychczasowych warunkach.

 Nadmienia się, że przepisy nowego artykułu nie dotyczą osób (rolników i domowników) zatrudnionych na podstawie umów o pracę, oraz innych umów o świadczenie usług, do których nie mają zastosowania przepisy dotyczące zlecenia.

 Mając na uwadze nowo wprowadzane zmiany w przepisach ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, oraz wynikające z tego tytułu wątpliwości ze strony rolników, informujemy, że na podstawie przedłożonej w KRUS dokumentacji umów, kwestie pozostania w ubezpieczeniu rolniczym wyjaśniane są na bieżąco, lub po uprzednim wydaniu decyzji informującej o rozstrzygnięciu zasadności pozostania w ubezpieczeniu społecznym KRUS.

źródło: KRUS, fot.MF