Badania opryskiwaczy – stanowisko Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi w odpowiedzi na wniosek z IV Posiedzenia Krajowej Rady Izb Rolniczych udzielił obszernej odpowiedzi na temat badania opryskiwaczy polowych, a także przedstawił stanowisko w zakresie zmiany przepisów dotyczących potwierdzania sprawności technicznej sprzętu do ochrony roślin.

Badania opryskiwaczy – aktualnie obowiązujące przepisy

W wyjaśnieniu przesłanym do KRIR minister wyjaśnił, że podstawą wyboru metody badania opryskiwaczy polowych, opracowania metodyk okresowych badań opryskiwaczy w Polsce, w tym poprawności działania rozpylaczy oraz wydania stosownych rozporządzeń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi są dwie dyrektywy:

1. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/127/WE z dnia 21 października 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2006/42/WE w odniesieniu do maszyn do stosowania pestycydów (Dz. Urz. UE L 310 z 25.11.2009, str. 29, z późn. zm.), która w punkcie „2.4.5.2. Dystrybucja, nanoszenie i znoszenie pestycydu” wskazuje, że: „Maszyna musi być zaprojektowana i wykonana tak, aby zapewnić nanoszenie pestycydu na obszary docelowe, aby ograniczyć jego utratę na innych obszarach oraz aby zapobiec znoszeniu pestycydu do środowiska. W stosownych przypadkach należy zapewnić równomierna dystrybucję i jednolite nanoszenie.”;
2. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów (Dz. Urz. UE L 309 z 24.11.2009, str. 71, z późn. zm.), która w załączniku II - „Wymogi dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska w zakresie kontroli sprzętu do aplikacji pestycydów” stwierdza, że: „Sprzęt do aplikacji pestycydów musi działać niezawodnie i być stosowany odpowiednio do zamierzonego celu, zapewniając dokładne dozowanie i rozprowadzanie pestycydów”, a następnie wskazuje, że: rozpylacze muszą działać prawidłowo, aby ograniczyć kapanie po zakończeniu oprysku. Aby zapewnić jednorodność strumienia oprysku, natężenie wypływu w poszczególnych rozpylaczach nie może znacznie odbiegać od danych zamieszczonych w tabelach natężenia wypływu dostarczonych przez producenta (pkt 9) oraz rozkład cieczy roboczej na powierzchni docelowej poziomy i pionowy (w przypadku stosowania w uprawach pionowych) musi być równomierny (pkt 10).

Z powyższych zapisów, przytoczonych w całości, a więc z uwzględnieniem stosownego kontekstu, wynika, że nadrzędnym wymaganiem co do opryskiwaczy polowych, innych niż opryskiwacze pasowe lub rzędowe, jest zapewnienie jednorodnego strumienia oprysku, który gwarantuje uzyskanie równomiernego rozkładu cieczy, a prawidłowe natężenie wypływu z poszczególnych rozpylaczy jest jedynie środkiem do osiągnięcia tego celu i tylko jednym z kilku istotnych warunków spełnienia stawianych wymagań. Podczas badania opryskiwaczy pod kątem sprawności technicznej uzasadnionym jest zatem stosowanie oceny równomierności rozkładu cieczy, którą w drodze bezpośredniego pomiaru przeprowadza się przy użyciu stołów rowkowych.

Czytaj też: Patogeny nie uznają granic. Dawka wiedzy od IOR – PIB

Badania opryskiwaczy – wybór metody kontroli sprawności technicznej

Należy też zauważyć, że wszystkie 27 krajów Unii Europejskiej zobowiązane są do prowadzenia badań sprawności technicznej sprzętu ochrony roślin. Tylko w 6 krajach prawidłowość działania rozpylaczy na standardowych opryskiwaczach polowych ocenia się metodą pomiaru natężenia wypływu cieczy. W pozostałych krajach stosowany jest do tego celu pomiar poprzecznego rozkładu cieczy. Tylko w Portugalii i Szwecji oraz czasowo w Polsce dopuszczono możliwość użycia obu metod.

Wybór jednej metody badania opryskiwaczy polowych ma zapewnić przede wszystkim porównywalność uzyskiwanych wyników badań ich sprawności technicznej prowadzonej przez różne jednostki. Nie jest bowiem akceptowalna sytuacja, gdy ten sam opryskiwacz w zależności od stosowanej metody diagnostycznej uznajemy za sprawny lub nie. Obecnie stosowane metody nie są ze sobą wprost porównywalne, gdyż występują w nich inne kryteria oceny. Wykorzystywane urządzenia służą bowiem do pomiaru całkowicie różnych parametrów, a wynikami pomiarów są różne miary, odpowiednio: współczynnik zmienności CV wyrażany w procentach lub przepływ cieczy wyrażany w dm3 min-1 (l/min).

Z badań porównawczych metod inspekcji rozpylaczy w opryskiwaczach polowych, prowadzonych przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach, w ramach zadań zleconych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wykazano wyższość badania opryskiwaczy przez pomiar nierównomierności rozkładu poprzecznego cieczy z wykorzystaniem stołów rowkowych. Pomiar równomierności rozkładu cieczy przy użyciu stołów rowkowych, pozwala na eliminację zużytych rozpylaczy, ponieważ parametry będące wynikiem ich zużycia, tzn. wzrost natężenia wypływu i zmiana indywidualnego rozkładu cieczy znajduje swoje odzwierciedlenie na wykresie rozkładu i przejawia się istotnym wzrostem współczynnika zmienności CV, którego wartość stanowi kryterium oceny poprawności działania rozpylaczy. W ten sposób można zidentyfikować każdy zużyty rozpylacz o podwyższonym natężeniu wypływu cieczy. Ponadto, podczas stosowania elektronicznych stołów rowkowych obliczane jest średnie natężenie wypływu z rozpylacza, i jeśli jego wartość odchyla się od wartości nominalnej dla danego rozpylacza przy zachowaniu dopuszczalnej wartości CV dla poprzecznego rozkładu cieczy, to wynik pomiaru wskazuje na ponadnormatywne zużycie rozpylaczy. Badania opryskiwaczy pod kątem rozkładu poprzecznego cieczy przy użyciu tzw. „ręcznych” stołów rowkowych poprzedzone jest pomiarem natężenia wypływu kilku wybranych rozpylaczy na belce polowej, co też może być sposobem na identyfikację zużytych rozpylaczy.

Należy też zauważyć, iż w związku z objęciem obowiązkowymi badaniami sprawności technicznej sprzętu niestandardowego służącego do stosowania środków ochrony roślin, urządzenia tzw. wydajnościowe mogą i powinny być na wyposażeniu jednostek upoważnionych do badania sprawności technicznej sprzętu ochrony roślin, ponieważ ich użycie jest niezbędne podczas kontroli opryskiwaczy pasowych, rzędowych, kolejowych, szklarniowych i innego specjalistycznego sprzętu, którego działanie nie polega na zapewnieniu równomiernego rozkładu cieczy na docelowych powierzchniach. Łączna liczba użytkowanego sprzętu niestandardowego wynosi około 50 tysięcy sztuk, w związku z czym urządzenia do pomiaru natężenia wypływu cieczy będą mogły być w dalszym ciągu wykorzystywane do badania opryskiwaczy.

Metoda natężenia przepływu cieczy będzie stosowana również w przypadku opryskiwaczy polowych dozujących środki ochrony roślin w pasach lub rzędach.

krir.pl/fot.Pxfuel/Wikimedia