Stanowisko Instytutu Gospodarki Rolnej w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego

W związku z wniesionym do laski marszałkowskiej przedmiotowym poselskim projektem nowelizacji Instytut Gospodarki Rolnej prezentuje następujące stanowisko:

• Projektodawcy proponują, aby wszelkie grunty – położone na terenach, przeznaczonych na cele pozarolnicze decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu wydaną po dniu wejścia w życie ustawy – nie podlegały przepisom ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Dotychczasowe przepisy w opinii wnioskodawców blokują rozwój inwestycji na obszarach, które nie posiadają miejscowych planów zagospodarowania. Mimo zaleceń pokontrolnych Najwyższej Izby Kontroli dziś mniej niż jedna trzecia gruntów na terenie całego kraju objęta jest miejscowymi planami zagospodarowania. De facto w bardzo wielu przypadkach ustawa narzuca wymaganie od inwestora spełnienia takich samych warunków, jak od nabywcy „nieruchomości rolnej”. Dlatego wnioskodawcy postulują zmianę tej definicji w kierunku, który lepiej odzwierciedlałby ratio
• Posłowie zauważają, że wprowadzone ustawą z 2016 roku bariery w obrocie gruntami rolnymi (o powierzchni 0,3 ha i większych oraz tzw. siedlisk rolniczych o powierzchni 0,5 ha i większych) w praktyce zablokowały kwestie wydzielania i dopuszczalności obrotu działek budowlanych, które i tak przestały już służyć produkcji rolnej. Wnioskodawcy zauważają, że fatycznie ponad 90 proc. decyzji wydawanych w odniesieniu do działek rolnych przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa dotyczy działek o powierzchni poniżej 3 ha. W efekcie mamy do czynienia z przerostem administracji.
• Kluczową zaproponowaną zmianą jest objecie przepisami ustawy gruntów rolnych o powierzchni większej niż 5 ha, co oznacza podniesienie obecnego limitu nieskrępowanego obrotu ziemią rolną, a także zamianę ograniczenia polegającego na konieczności zamieszkiwania przez okres 5 lat od dnia nabycia nieruchomości na terenie gminy, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych, która wejdzie w skład tworzonego gospodarstwa rodzinnego na konieczność́ osobistego prowadzenia gospodarstwa przez okres 5 lat od dnia nabycia nieruchomości na terenie gminy, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych, która wchodzi w skład tworzonego gospodarstwa rodzinnego. Posłowie zauważają bowiem, że cel uchwalanej w 2016 roku ustawy, jakim było uniemożliwienie wykupu ziemi przez obcokrajowców, w rzeczywistości nie został osiągnięty. Z przywoływanych w uzasadnieniu danych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wynika, że ustawa nie przyczyniła się do spadku sumarycznego areału wykupywanego rocznie przez obcokrajowców (Niemców). Cel ustawowy zatem nie został osiągnięty.
• Instytut Gospodarki Rolnej od samego początku publicznej debaty nad ograniczaniem obrotu ziemią rolną w Polsce stał w opozycji do proponowanych i finalnie przyjętych przepisów. Budzą one poważne wątpliwości natury konstytucyjnej oraz są niezgodne z prawem UE. Ponadto godzą w pewność obrotu gospodarczego w Polsce i niszcz zaufanie obywateli do państwa.

Propozycję nowelizacji należy potraktować jako faktyczną próbę uszczegółowienie definicji ustawowych oraz względną liberalizację obowiązujących przepisów. W związku z tym należy ją uznać jako krok we właściwym kierunku. Instytut pozytywnie opiniuje przedłożony projekt i takie stanowisko będzie prezentował podczas prac nad ustawą w komisji sejmowej.

Jacek Podgórski

dyrektor Instytutu Gospodarki Rolnej