Sytuacja na rynkach światowych

W roku 2018 według FAO na świecie wyprodukowano około 843 mln ton mleka, co stanowi wzrost względem roku 2017 o 2,2%. Główny wpływ na zmiany trendów miał rozwój produkcji w Indiach, Unii Europejskiej, Pakistanie, USA oraz Argentynie przy jednoczesnych spadkach w na rynku Chińskim i na Ukrainie. Zwiększona wydajność w europejskich i amerykańskich gospodarstwach, modernizacja systemów produkcyjnych w Turcji, przebudowa stad w Argentynie czy zmniejszone marże producentów z Ukrainy były głównymi czynnikami determinującymi zmiany.

Światowy eksport zwiększył się o 2,9% względem roku 2017. Najwyższy wzrost odnotowały rynki odtłuszczonego mleka w proszku (+8,6%), masła (+7,5%), mleko pełne w proszku (+1,7%) i sera (+0,8%). Szczególny wpływ na wzrosty miały zapasy SMP zgromadzone w Unii Europejskiej, USA i Indiach.

Do największych producentów na świecie niezmiennie zalicza się Unię Europejską, Indie, USA, Chiny, Rosję, Brazylię czy Nową Zelandię.

Jak wynika z danych IFCN światowy rynek produktów mlecznych zdominowany jest przez grupę 20 największych graczy, którzy skupiają w swoich rękach 25,4% produkcji i przetwórstwa. O ile w roku 2015 zbiór ten odpowiadał za produkcję rzędu 200 mln ton, o tyle już 2 lata później wskaźnik wzrósł do 211 mln ton produktów mlecznych. Lider rankingu, firma Dairy Farmers of America z wynikiem ponad 29 mln ton odpowiada za 3,5% globalnej produkcji.

Polski rynek mleka

Sytuacja na rynku światowym wpłynęła pozytywnie na krajowy rynek mleczarski. Polska w roku 2018 zanotowała rekordowe wskaźniki eksportu w sektorze, sprzedając towary za 2,24 mld EUR przy dynamice wzrostu r/r na poziomie 3%. Względnie bez zmian kształtowały się wskaźniki importu, które w roku 2018 oscylowały wokół kwoty 1 mld EUR, co przełożyło się na dodatnie saldo handlu zagranicznego w wysokości około 1,25 mld EUR. Jest to najwyższe saldo jakie rodzimy rynek mleczarski notował od czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej. Ubiegłoroczne wyniki porównywalne są tylko z rekordowymi ówcześnie latami 2014 i 2008, zdecydowanie przewyższając jednak tamtejsze wskaźniki eksportowe.

Branża mleczarska w Polsce w zasadzie kontrolowana jest przez przedsiębiorstwa i spółdzielnie oparte w 100% na rodzimym kapitale. Najsilniejszymi graczami na krajowym rynku są spółdzielnie Mlekovita i Mlekpol oraz Polmlek. Pozostawiają one w tyle zagranicznych hegemonów formatu takich firm Danone. Arla czy dr Oettker.

Sama tylko Mlekovita przerabia dziennie niemal 8 mln litrów mleka pochodzącego od 15 tys. dostawców krajowych. Spółdzielnia posiada także ponad 15 linii produkcyjnych, ponad 30 centrów dystrybucyjnych i zagospodarowuje w ten sposób około 20%  rodzimej produkcji. Mlekpol skupuje mleko od 14 tysięcy dostawców. Spółdzielnia zagospodarowuje około 15% krajowego rynku.

Największym odbiorcą produktów mleczarskich z Polski w 2018 roku była Unia Europejska. Do krajów Wspólnoty trafiło w ubiegłym roku aż 78,3% eksportu, co stanowi wzrost 0,9% w stosunku od analogicznego okresu w  roku poprzednim. Zdecydowanie największym importerem rodzimych produktów mleczarskich były Niemcy (22%, czyli 494 mln EUR), Czechy i Holandia (po 8%, czyli po około 185 mln EUR), Słowacja, Rumunia i Litwa (po 4%).

źródło: Biuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa

Kategorie produktowe

Mimo problemów unijnego rynku masła i tłuszczów mlecznych, polska produkcja i eksport notują zadowalającą dynamikę. Kłopoty państw wspólnotowych wynikają z wyhamowania produkcji i jednoczesnym ograniczeniu eksportu spowodowanym zwiększeniem popytu na rynku wewnętrznym. Przełożyło się to na ogólny spadek eksportu masła i tłuszczów mlecznych w krajach UE o aż 8%. Polska natomiast wyeksportowała o ponad 9% masła i tłuszczów mlecznych więcej niż w roku 2017. Wartość sprzedaży wyniosła 315 mln EUR i była dwukrotnie wyższa niż w roku przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. W ubiegłym roku nasz kraj wyprodukował także rekordową ilość masła i tłuszczów mlecznych – 221 tys. ton.

źródło: Biuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa

Według danych FAO Polska zajmowała 10 pozycję wśród państw świata w handlu odtłuszczonego mleka w proszku, notując 3% udział w zaspokojeniu potrzeb rynku globalnego. Jesteśmy także 6 eksporterem OMP w Unii Europejskiej z 11% udziałem w wywozie ze wspólnoty. W roku 2018 wyprodukowaliśmy 164 tys. ton OMP. Głównymi odbiorcami rodzimego odtłuszczonego mleka w proszku są jednak kraje pozaunijne.

źródło: Biuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa

Polska jest także 6 producentem serów na świecie, ustępując tylko Stanom Zjednoczonym, Niemcom, Francji, Włochom i Holandii. W roku 2018 Polska na eksporcie produktów serowarskich zarobiła ponad 3,3 mld zł, co stanowi 5% wzrost względem roku 2017. Sery i twarogi to łącznie aż 35% eksportu produktów mlecznych z Polski.

źródło: Biuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa

Polska zajmuje czwarte miejsce we Wspólnocie w produkcji realizowane w sektorze fermentowanych napojów mlecznych. W ubiegłym roku wyeksportowano przeszło 105 tys. ton jogurtów i napojów fermentowanych. Wolumen eksportu zwiększył się tu o 6%, osiągając wartość 128,5 mln EUR.

źródło: Biuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa

Jedyną grupą asortymentową sektora produktów mleczarskich była serwatka. Wolumen eksportu skurczył się o 0,2%, co przełożyło się na 17% spadek wpływów z tytułu sprzedaży. W roku 2018 wyeksportowaliśmy jednak 218 tys. ton serwatki o wartości 181 mln EUR.

źródło: Biuro Analiz i Strategii Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa