Stanowisko Instytutu Gospodarki Rolnej w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami i ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów

W związku z wniesieniem przez Senat RP przedmiotowego projektu ustawy Instytut Gospodarki Rolnej przedstawia następujące stanowisko:

1. W ustawie z 20 lipca 2018 roku ustawodawca postanowił o przekształceniu od dnia 1 stycznia 2019 roku prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe we własność gruntów na rzecz właścicieli domów jednorodzinnych i samodzielnych lokali położonych w budynkach wielorodzinnych wraz z budynkami gospodarczymi, garażami, innymi obiektami budowlanymi lub urządzeniami budowlanymi, umożliwiającymi prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych. Ustawa wprowadziła odpłatność przedmiotowego przekształcenia, która ma być dokonywana rokrocznie przez dwadzieścia kolejnych lat. Ustawa pozostawiła swobodę uznania samorządom w przedmiocie bonifikat udzielanych przy dokonywaniu opłat za przekształcenie.

2. Projekt zakłada uniemożliwienie samorządom dokonywania zmian w warunkach udzielania bonifikat i nadmiernych zmian ich wymiaru. Regulacja z jest potrzeba z uwagi na konieczność budowania zaufania obywateli i wspólnot samorządowych do władzy publicznej oraz pewności prawa. Nowelizacja ta jest wyjściem naprzeciw oczekiwaniom społeczności obszarów wiejskich, które padają ofiarą manipulowania wymiarem bonifikaty.

3. Wniesiona nowelizacja wprowadza również zmianę w przepisach ustawy o gospodarce nieruchomościami. Projektodawca postuluje, aby dokonywana przez właściwy organ administracji samorządowej aktualizacja wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej nie mogła być wyższa niż suma zwiększeń lub zmniejszeń cen lokali mieszkalnych w danym województwie, z czterech kwartałów poprzedzających kwartał, w którym dokonano aktualizacji, określonych według wskaźników zmian cen dla lokali mieszkalnych ogłaszanych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W naszej opinii taka konstrukcja ma szansę zahamować podejmowanie przez organy samorządowe decyzji uderzających w budżety domowe obywateli, zwłaszcza w gminach, które z tytułu rożnych uwarunkowań poszukują dodatkowych środków finansowych na swoją działalność.

W opinii Instytutu Gospodarki Rolnej sfera uznania, którą ustawodawca pozostawia organom samorządowym nie może przekładać się na nieuzasadnione z punktu widzenia interesu obywateli (wspólnoty samorządowej) drastyczne podwyżki kosztów życia na terenie samorządów. Wymiar przedmiotowej bonifikaty oraz wysokość rocznej opłaty za użytkowanie wieczyste nie może być narzędziem do „reperowania” budżetów samorządów.

Wobec powyższego Instytut Gospodarki Rolnej pozytywnie odnosi się do zaproponowanej nowelizacji i będzie ją aktywnie wspierał podczas dalszych prac legislacyjnych.

Jacek Podgórski

dyrektor Instytutu Gospodarki Rolnej