Instytut Gospodarki Rolnej pozytywnie ocenia inicjatywę ustawodawczą grupy posłów na Sejm RP, pod przewodnictwem Posła na Sejm RP Jarosława Sachajki, mającą na celu umożliwienie częściowego używania siedlisk w celu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w obrębie zabudowań zagrodowych.

    Aktualne przepisy zakładają, że w ramach gospodarstwa rolnego, bez wcześniejszego przeznaczenia gruntów na cele nierolnicze w drodze miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub w drodze decyzji o warunkach zabudowy, prowadzenie działalności nierolniczej jest niemożliwe. W przypadku gruntów rolnych klas I-III wymagano również by w celu rozpoczęcia innego niż rolnicze użytkowania takich gruntów wyłączono grunty rolne z produkcji.

    Konieczna, zdaniem wnioskodawców, staje się zmiana definicji „małego gospodarstwa” gdyż dawniej określano tak gospodarstwa trzyhektarowe, natomiast aktualnie uważa się, że gospodarstwo pięćdziesięciohektarowe daje możliwość utrzymania się wyłącznie z produkcji rolnej. Nie ulega tym samym wątpliwości, że w tym aspekcie ustawodawca musi podążać za przemianami gospodarczymi i dostosować regulacje ustawowe do rzeczywistości polskiej wsi.

    Wprowadzenie zmian umożliwi rozwój obszarów wiejskich gdyż w gospodarstwach rolnych odbywać będzie mogła się działalność gospodarcza inna niż tylko rolnicza. Zbiurokratyzowana, zniechęcająca rolników do prowadzenia dodatkowych form działalności biznesowej procedura uniemożliwia rozwój polskiej wsi i dla jej dobra powinna zostać zliberalizowana. Trzeba w tym miejscu zauważyć, że w wielu państwach europejskich funkcjonowanie w ramach gospodarstw rolnych alternatywnych źródeł dochodu jest standardem – we Francji, Danii czy Finlandii ponad 20% gospodarstw prowadzi taką działalność. Dla porównania w Polsce czyni to niecałe 5% gospodarstw rolnych. Wnioskodawcy słusznie wskazują w uzasadnieniu projektu, że „jednym z priorytetów aktualnej polityki rozwoju wsi w Unii Europejskiej jest wspieranie na obszarach wiejskich alternatywnych źródeł przychodów. Już w regulacji z 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach trzeciej osi wskazywano na konieczność promocji zróżnicowanego życia gospodarczego na wsi i podnoszenia poziomu życia na obszarach wiejskich. Na konieczność zachęcania rolników do poszukiwania alternatywnych źródeł dochodów wskazywano również w ramach reform Wspólnej Polityki Rolnej w 2003 r.”. Badacze specjalizujący się w naukach rolnych wskazują, że taka dywersyfikacja może stanowić siłę napędową dla gospodarki, umożliwiając jej dalszy rozwój. Wskazuje się, że szansą dla wsi jest powstanie na niej nowych miejsc pracy, innych niż tylko typowo rolnicze.

    Równolegle zauważyć należy, że wnioskodawca bierze pod uwagę takie aspekty jak konieczność zadbania o bezpieczeństwo żywnościowe dlatego przewiduje jedynie częściowe dopuszczenie użytkowania nieruchomości rolnych w pozarolniczych celach (do 30% powierzchni gruntu tylko pod jednym budynkiem, stanowiącym element zabudowy zagrodowej), co nie spowoduje zagrożenia dla struktury agrarnej państwa. Projekt pozwala w dalszym ciągu na ochronę gruntów rolnych i leśnych ograniczając możliwość przeznaczania ich na cele nierolnicze i nieleśne.

    Projekt stanowi, że pod pojęciem zabudowy zagrodowej rozumie się budynki mieszkalne, budynki przeznaczone do produkcji rolniczej lub przetwórstwa rolniczego, bazujących na surowcach pochodzących spoza gospodarstwa rolnego oraz inne budynki i urządzenia jeżeli tworzą zorganizowaną całość gospodarstwa w ramach gospodarstwa rolnego i są położone w tej samej miejscowości lub innej miejscowości lecz położonej w bezpośrednim sąsiedztwie tej miejscowości.

    Założenia projektu są zgodne z tym, co od dawna wskazują eksperci Instytutu Gospodarki Rolnej – polska wieś, by mogła wpływać na rozwój gospodarczy kraju oraz by miała szansę rywalizować z mieszkańcami innych państw Unii Europejskiej musi uzyskać mechanizmy prawne umożliwiające jej rozwój oraz konkurencyjność. Projekt wniesiony przez posłów z ramienia Kukiz’15 oraz Prawa i Sprawiedliwości ocenić należy jako zrozumienie przez inicjatorów projektu, że tylko w taki sposób polska wieś może się rozwijać. Instytut Gospodarki Rolnej rekomenduje przyjęcie niniejszego projektu.