Co zakładają nowe przepisy. Jakie prawa i obowiązki nakładają na przedsiębiorców?

Co zakładają nowe przepisy. Jakie prawa i obowiązki nakładają na przedsiębiorców?

 

Ustawa z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 1419), która weszła w życie  3 października  2015 r. wprowadziła  wymóg pisemnej umowy na dostawy produktów rolnych.

Ustawa z dnia 15 grudnia 2016 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi  zmieniająca ustawę o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych wprowadza rozwiązania penalizujące nieprzestrzeganie prawa w zakresie zawierania pisemnych umów na dostarczenie produktów rolnych. Przepisy te weszły w  życie 11 lutego 2017 r.

 

Na czym polega umowa, którą przedsiębiorca musi podpisać z rolnikiem?

Pisemna umowa musi spełnić warunki  określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013  z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz.U.UE L z dnia 20 grudnia 2013 r.) tj.:

Umowa:

1. jest sporządzana przed dostawą;
2. jest sporządzona w formie pisemnej; oraz
3. zawiera w szczególności następujące elementy:

• cenę do zapłaty za dostawę, która:

jest niezmienna i określona w umowie; lub jest obliczana poprzez połączenie różnych czynników określonych w umowie, które mogą obejmować wskaźniki rynku odzwierciedlające zmiany warunków na rynku, dostarczoną ilość oraz jakość lub skład dostarczonych produktów rolnych;

• ilość i jakość odnośnych produktów, które można dostarczyć lub które muszą zostać dostarczone, wraz z terminem takich dostaw;

• okres obowiązywania umowy, który może być ograniczony lub nieograniczony, z klauzulami dotyczącymi rozwiązania umowy;

• szczegóły dotyczące terminów i procedur płatności;

• ustalenia dotyczące odbioru lub dostawy produktów rolnych; oraz

• przepisy mające zastosowanie w przypadku zaistnienia siły wyższej.

 

Jaka jest intencja podpisywania takiej umowy. Co ma dać przedsiębiorcy/rolnikowi?

Celem wprowadzenia przez MRiRW przedmiotowych przepisów było wzmocnienie współpracy w łańcuchu dostaw, ponieważ z informacji napływających do MRiRW wynikało, że częstą praktyką był brak umów na dostarczane towary, sporządzanie wadliwych umów, brak informacji o poziomie ceny za jaką nabywany jest towar, niedotrzymywanie  terminów płatności. Te powszechnie  stosowane zachowania utrudniały planowanie produkcji i stawiały rolników na pozycji słabszej w stosunku do nabywcy a ich działalność obarczona była dużym ryzykiem.

 

Na ile nowe przepisy są wymuszone przez regulacje europejskie?

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.12.2013, str. 671), w art. 168 ust. 1 stanowi, że bez uszczerbku dla art. 148 dotyczącego sektora mleka i przetworów mlecznych oraz art. 125 dotyczącego sektora cukru, jeśli państwo członkowskie postanowi, w odniesieniu do produktów rolnych należących do sektora, o którym mowa w art. 1 ust. 2, innego niż sektory mleka i przetworów mlecznych oraz cukru:

a)że każda dostawa na jego terytorium tych produktów przez producenta do przetwórcy lub dystrybutora musi być przedmiotem pisemnej umowy między stronami; lub

b)że pierwsi nabywcy muszą złożyć pisemną ofertę zawarcia umowy dostawy na jego terytorium tych produktów rolnych przez producentów.

Krajowe rozwiązanie wynika z powyższych przepisów.

 

Jakie kary będą obowiązywać za brak wspomnianej umowy, jak będą egzekwowane?

Przepisy o karach pieniężnych zawarte są w Art. 40i. 1. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych. Przepisy stanowią że, kto :

1)         nabywa bez pisemnej umowy produkty rolne należące do sektorów, o których mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia nr 1308/2013, będąc do tego obowiązanym zgodnie z art. 38q ust. 1,

2)         nabywa produkty rolne należące do sektorów, o których mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia nr 1308/2013, na podstawie umowy niespełniającej warunków określonych w:

a)         art. 125 lub art. 127 rozporządzenia nr 1308/2013 - w przypadku produktów rolnych należących do sektora, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. c rozporządzenia nr 1308/2013,

b)         art. 148 ust. 2 rozporządzenia nr 1308/2013 - w przypadku produktów rolnych należących do sektora, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. p rozporządzenia nr 1308/2013,

c)         art. 168 ust. 4 i 6 rozporządzenia nr 1308/2013 - w przypadku produktów rolnych należących do sektorów, o których mowa w art. 1 ust. 2 lit. a, b, d-o oraz q-x rozporządzenia nr 1308/2013 - podlega karze pieniężnej w wysokości 10% zapłaty, w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.), za produkty nabyte wskutek wadliwej umowy.

Kary pieniężne wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, dyrektor oddziału terenowego Agencji Rynku Rolnego właściwy według miejsca siedziby lub zamieszkania nabywcy.

 

 Nowelizacja  przepisów

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, po szczegółowym przeanalizowaniu okoliczności utrudniających zastosowanie się do obowiązujących wymogów dotyczących pisemnej umowy między stronami, rozpoczęło pracę nad zmianami przepisów ustawy z dnia 11 marca 2014 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych. Celem nowelizacji ww. ustawy jest doprecyzowanie obowiązujących przepisów i tym samym usunięcie wątpliwości interpretacyjnych w ich stosowaniu. Wprowadzenie zmian w obowiązujących przepisach wzmocni pozycję producenta rolnego jako pierwszego ogniwa w łańcuchu dostaw żywności. Projektowany zakres zmian przepisów polegać będzie na: doprecyzowaniu definicji producenta, określeniu  zakresu przedmiotowych i podmiotowych wyłączeń, wprowadzeniu obowiązku przechowywania umów. Projekt nowelizacji ustawy będzie przedmiotem konsultacji społecznych.

 

MRiRW/Maks Weber/fot. pixabay.com