Zmiany wynikają z przepisów mających na celu zapobieganie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Nałożono jeden, bardzo istotny obowiązek.

31 października 2021 roku weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzmi oraz finansowania terroryzmu. Akt ten od kilku lat regulował w Polsce funkcjonowanie spółek prawa handlowego, jednak od momentu wejścia w życie nowych przepisów regulacjami zostały objęte również inne podmioty, w tym niemal wszystkie rodzaje organizacji pozarządowych (fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie) – wyjątek uczyniono jedynie dla stowarzyszeń zwykłych. Nowe przepisy nakładają na organizacje pozarządowe zarejestrowane przed 31 października 2021 roku obowiązek zgłaszania beneficjentów rzeczywistych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych do 31 stycznia 2022 roku. Nowe podmioty będą miały obowiązek zgłoszenia się w ciągu 7 dni od wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Należy również w ciągu 7 dni zgłaszać wszelkie zmiany dotyczące beneficjentów rzeczywistych.

Rejestr beneficjentów rzeczywistych

Organizacje pozarządowe mają obowiązek zgłosić beneficjentów do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Jest to rejestr prowadzony przy użyciu systemu teleinformatycznego, który służy do gromadzenia i przetwarzania informacji o beneficjentach rzeczywistych w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Rejestr został utworzony w odpowiedzi na dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Dodatkowo szczegóły funkcjonowania rejestru regulują rozporządzenia Ministra Finansów.

Beneficjent rzeczywisty w organizacji pozarządowej – kto to taki?

W spółkach prawa handlowego beneficjentem rzeczywistym jest osoba fizyczna, która dzięki swoim uprawnieniom posiada więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji. Co jednak w przypadku organizacji pozarządowych?

W przypadku stowarzyszeń beneficjentem rzeczywistym będzie każda osoba fizyczna, która dysponuje w organie stanowiącym więcej niż 25% głosów (na przykład – trzech członków zarządu jeżeli to zarząd jest organem stanowiącym) – jeśli takowych osób nie ma, gdyż w organie zasiadają 4 osoby lub więcej (tak może być, przykładowo, gdy w stowarzyszeniu organem stanowiącym jest walne zgromadzenie członków, które z ustawy składa się z co najmniej 7 członków, czy w przypadku zarządu będącego organem stanowiącym i liczącym minimum 4 członków), wówczas należy zgłosić cały zarząd.

Znacznie trudniejsze jest ustalenie beneficjentów rzeczywistych w innym rodzaju organizacji pozarządowej, czyli w fundacji, gdyż ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach daje daleko idącą swobodę w tworzeniu organów fundacji, dlatego każda sytuacja musi być interpretowana indywidualnie. Wskazuje się, że w tym miejscu warto odwołać się do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. (Dz.Urz.UE.L Nr 141, str. 73), która nakazuje traktować fundacje w sposób podobny do trustów. Zazwyczaj będzie to więc fundator (bądź rada fundatorów, zgromadzenie fundatorów...), rada fundacji (jeśli posiada kompetencje typowo władcze), nadzorca, beneficjent fundacji bądź jej zarząd. Kluczowym jest by rozpoznać komu przyznano kompetencję do podejmowania kluczowych dla fundacji decyzji takich jak np. zmiana statutu fundacji.

W jaki sposób działa rejestr?

Zgłoszenia należy dokonać za pomocą rządowej strony internetowej crbr.podatki.gov.pl, na której należy wypełnić informacje o osobach zgłaszających organizację pozarządową (będą to członkowie zarządu – ich charakter i liczba zależy od statutu organizacji pozarządowej i przewidzianego w nim sposobu reprezentacji) oraz dane beneficjentów rzeczywistych. Zgłoszenie organizacji pozarządowej należy podpisać kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub profilem zaufanym na platformie ePUAP.

Kary

Kary przewidziane za niezłożenie zgłoszenia w terminie mogą wynieść do 1 miliona złotych oraz do 50 tysięcy złotych dla beneficjenta, który nie dostarczył organizacji pozarządowej wymaganych informacji lub podał nieprawdziwe. Z tego powodu organizacje pozarządowe powinny niezwłocznie podjąć działania, by dokonać rejestracji, zwłaszcza że z technicznego punktu widzenia jest ona stosunkowo prosta.

Czytaj też: Fiskus wobec problemu preferencyjnych stawek opodatkowania

fot.Pixabay