Podjęcie przez rencistę, uprawnionego do okresowej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego od 1 stycznia 2013 r. nie powoduje utraty prawa do tej renty. W zależności od uzyskanego przychodu świadczenie może ulegać zawieszeniu (zmniejszeniu) na zasadach przedstawionych poniżej.
Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników w art. 34 ust. 1 stanowi, iż prawo do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia ulega zawieszeniu na zasadach określonych w art. 103-106 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie ustawa ta gwarantuje, iż zawieszeniu nie podlega część składkowa emerytury lub renty rolniczej bądź nadwyżka świadczenia emerytalno-rentowego ponad 95% emerytury podstawowej (w przypadku świadczeń przyznanych przed 1.01.1991 r.) lub ponad 85% emerytury podstawowej (w przypadku rent rodzinnych).
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu w przypadku osiągania przychodu (np. z tytułu zatrudnienia, służby, innej pracy zarobkowej lub prowadzenia pozarolniczej działalności) przekraczającego tak zwane dopuszczalne kwoty obliczane od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS (przeciętne miesięczne wynagrodzenie w I kwartale 2015 r. wyniosło 4.054 zł 89 gr). Przepisy dot. zawieszenia (zmniejszenia) emerytury/renty stosuje się również do emerytów/rencistów osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą.
Jeśli osiągane przez emeryta lub rencistę przychody nie przekraczają 70% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (od 1.06.2015 r. – 2.838,50 zł), świadczenie jest nadal wypłacane w dotychczasowej wysokości.
Natomiast przychody przekraczające kwotę 2.838,50 zł, a nie przekraczające kwoty stanowiącej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (od 1.06.2015 r. – 5.271,40 zł), powodują zmniejszenie części uzupełniającej (części wynoszącej 95% emerytury podstawowej w przypadku świadczeń przyznanych przed 1.01.1991 r. lub 85% emerytury podstawowej w przypadku rent rodzinnych) o kwotę przekroczenia, ale nie więcej niż o maksymalną kwotę zmniejszenia ustaloną dla danego świadczenia (561,70 zł oraz 477,47 zł dla rent rodzinnych, do których uprawniona jest jedna osoba).
W razie osiągania przychodu przekraczającego kwotę 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (od 1.06.2015 r. – 5.271,40 zł) ulega zawieszeniu część uzupełniająca (część wynosząca 95% emerytury podstawowej lub 85% emerytury podstawowej w przypadku rent rodzinnych) rolniczego świadczenia emerytalno-rentowego.
Bez względu na wysokość osiąganego przychodu nie podlegają zawieszeniu ani zmniejszeniu świadczenia osób, które mają ustalone prawo do emerytury rolniczej i osiągnęły powszechny wiek emerytalny. Emeryci ci mogą zarobkować bez ograniczeń. Dotyczy to również osób uprawnionych do częściowej emerytury rolniczej. Natomiast pozostali emeryci (pobierający tzw. emeryturę rolniczą „wcześniejszą”) muszą liczyć się z zawieszeniem (zmniejszeniem) pobieranej przez nich emerytury rolniczej, w przypadku osiągania przychodu przekraczającego określone wyżej progi zarobkowe.
Natomiast na wysokość renty rodzinnej pobieranej przez uczniów gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, oraz studentów, do czasu ukończenia 26 lat, nie mają wpływu przychody w związku z wykonywaniem umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
Na zawieszenie (zmniejszenie) emerytury/renty rolniczej nie mają wpływu dochody z działalności rolniczej, jednakże fakt nie zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej decyduje o zawieszeniu (ograniczeniu wysokości) części uzupełniającej emerytury/renty rolniczej.
