KRIR planował, aby kontrole w gospodarstwach odbywały się ze wcześniejszym poinformowaniem o nich rolnika. W tej sprawie zwrócono się z zapytaniem do MRiRW.

Krajowa Rada Izb Rolniczych chciała, by to ARiMR z należytym wyprzedzeniem informował rolników o nadchodzącej kontroli, aby w ten sposób gospodarze mogli osobiście uczestniczyć w inspekcji. Ministerstwo Rolnictwa jednoznacznie odpowiedziało, że zasady powiadamiania rolnika o kontroli oraz termin, w którym możliwe jest takie powiadomienie wynika wprost z obowiązujących przepisów prawa UE, zgodnie z którymi kontrole na miejscu mogą zostać zapowiedziane, pod warunkiem, że nie koliduje to z ich celem lub skutecznością.

Przypadki, w których kontrole mogą być zapowiedziane

Zapowiedzenie kontroli następuje z wyprzedzeniem ściśle ograniczonym do niezbędnego minimum i nie przekracza 14 dni. Jednakże w przypadku kontroli na miejscu odnoszących się do wniosków o przyznanie pomocy związanej z produkcją zwierząt gospodarskich lub wniosków o płatność w ramach środków wsparcia związanych z produkcją zwierzęca, zapowiedzenie nie przekracza 48 godzin, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków. Ponadto, jeżeli prawodawstwo stosowane do aktów i norm dotyczących zasady wzajemnej zgodności wymaga, aby kontrole na miejscu miały niezapowiedziany charakter, wymienione zasady mają również zastosowanie w przypadku kontroli na miejscu przeprowadzanych pod kątem przestrzegania zasad wzajemnej zgodności.

Z przytoczonych przepisów wynika, że kontrole na miejscu mogą zostać zapowiedziane, jeżeli nie zagraża to ich celowi i skuteczności, a w odniesieniu do kontroli dotyczących produkcji zwierzęcej termin ten nie może przekraczać 48 godzin.

Kontrole w gospodarstwach realizowane przez ARiMR

W przypadku kontroli realizowanych przez ARiMR, powiadamianie o kontroli uzależnione jest od rodzaju i zakresu przeprowadzanej kontroli oraz od faktu, czy nie zagraża ono celowi kontroli. Innymi słowy, rolnik jest powiadamiany o kontroli wtedy, gdy jego obecność jest niezbędna. Do takich inspekcji zalicza się np. kontrole wymagającą weryfikacji dokumentów związanych ze sprzętem lub inwentarzem rolnika czy kontrole w zakresie działań rolno-środowiskowo-klimatycznych, działań o charakterze inwestycyjnym i premiowym lub o wzajemnej zgodności.

WIR przypomina, że sezonowość pracy rolnika stara się być uwzględniania przez pracowników agencji. Ponadto bierze się pod uwagę prośby rolników dotyczące dostosowania terminu rozpoczęcia czynności kontrolnych do możliwości rolnika, o ile oczywiście jest to zgodne z przepisami prawa. Dodatkowo rolnik jest informowany o nadchodzącej inspekcji poprzez pisemne upoważnienie osób trzecich do udziału w czynnościach kontrolnych. Zapowiedź kontroli odbywa się drogą telefoniczną bądź przez bezpośredni kontakt, a informacja o powiadomieniu zostaje odnotowana w „Raporcie z kontroli” i potwierdzona własnoręcznym podpisem osoby powiadamiającej.

Jeśli chodzi o kontrolę w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, to wtedy rolnik może być powiadomiony o kontroli wyłącznie w sytuacji, gdy nie zagraża to celowi kontroli. Wówczas inspekcja może być przeprowadzona bez udziału rolnika. Pomimo tego sprawdź jak osobiście kontrolować swoje gospodarstwo.

Natomiast w kwestii kontroli w zakresie kwalifikowalności powierzchni ograniczają trzeba tylko ustalić zakres powierzchni działek rolnych i ich weryfikacji na podstawie grup upraw na prowadzonej na działce. W takich przypadkach nie ma konieczności obecności rolnika, bo do tego typu procedur nie jest potrzebna weryfikacja dokumentów czy danych wymogów.

Systemy wsparcia obszarowego i FOTO

Wszystkie wymienione powyżej procedury wskazują na to, że kontrole w gospodarstwach mogą odbywać się bez wcześniejszego powiadomienia o nich gospodarza. Właściciel może zostać powiadomiony o inspekcji tylko wtedy, gdy kontrola nie zagraża jej celowi. Trudny w dyskusji może się okazać także fakt, iż nawet obecność rolnika nie wpłynie na wynik kontroli.

ARiMR informuje, że stara się, aby rolnik był obecny przy jak największej liczbie inspekcji w ramach systemów wsparcia obszarowego. Jednakże może dojść do tego wtedy, jeśli kontrole realizowane są wyłącznie metodą inspekcji terenowej, polegającej na przeprowadzeniu w terenie czynności kontrolnych (np. pomiar działek, weryfikacji upraw) jednorazowo w odniesieniu do wszystkich działek rolnych w jednym, konkretnym gospodarstwie wytypowanym do kontroli.

Niestety takie podejście jest niemożliwe przypadku kontroli FOTO. Podczas kontroli FOTO jest przeprowadzany pomiar powierzchni działek rolnych, które wykonuje się za pomocą ortofotomapy. W terenie proceduje się wtedy tzw. wywiad terenowy. Należy wspomnieć, że w ramach kontroli FOTO, wywiad terenowy jest realizowany kompleksowo, czyli na każdej działce rolnej, która znajduje się na danym obszarze np. obszarze gminnym. Z tego wynika, że na obszarze gminnym znajdują się działki rolne wielu rolników, co wyklucza wybiórcze przeprowadzanie kontroli. W tym miejscu istotnym faktem jest to, że jeśli rolnik ma swoje działki rolne na terenie kilku gmin, to wtedy taki gospodarz musiałby być informowany wielokrotnie o zbliżającej się inspekcji, a należy pamiętać, że poszczególne gminy są przypisane do różnych oddziałów Agencji.

Na podstawie ww. przepisów Ministerstwo Rolnictwa nie ma zamiaru modyfikować obecnie panujących zasad powiadamiania rolnika o kontrolach. Resort opiera swoją decyzję o aktualnie obowiązujące akty prawne oraz doświadczenie w procesach kontroli przedstawicieli ARiMR.

Czytaj też: MRiRW: Aktywiści prozwierzęcy przeprowadzają "kontrole" NIELEGALNIE

wir.org.pl/ fot. pixabay.com