Zastanawiając się nad tym, gdzie występują czarnoziemy, na myśl nasuwa się najpierw Azja. Jednak czarnoziemy są również w Polsce.

W naszym kraju czarnoziemy to zaledwie 1% powierzchni. Gleby te są glebami strefowymi i powstają najczęściej na lessach lub pyłach lessopodobnych. W przypadku czarnoziem euroazjatyckich możemy wyróżnić aż pięć typów: czarnoziemy zbielicowane, wyługowane, typowe, zwykłe i południowe. 

Gdzie występują czarnoziemy? 

Czarnoziemy to żyzne gleby o czarnym poziomie próchniczym. Są to gleby strefowe, dlatego to, gdzie występują czarnoziemy, nie jest dla wszystkich oczywiste. Profil typowego czarnoziemu składa się z głębokiego poziomu próchnicznego (od 40 cm do ponad 100 cm), pod którym znajduje się skała macierzysta. Pomiędzy nimi zazwyczaj występuje poziom przejściowy. Poziom próchniczny przyjmuje formę klasycznego poziomu diagnostycznego mollic. Zazwyczaj ma kilka procent próchnicy, w najlepszych przypadkach powyżej 10%. 

Warto wiedzieć, że występowanie czarnoziemów jest uwarunkowane morfologią terenu. Występują głównie na terenach Ukrainy, Węgier, Azji, Argentyny, Australii i USA. W Polsce czaroziemy stanowią jedynie 1% powierzchni. Występują w głównej mierze na Wyżynie Lubelskiej i Kielecko-Sandomierskiej. Można na nie trafić również na przedpolu Karpat i Sudetów. Szczególnie w pięciu płatach: proszowickim, prudnickim, hrubieszowskim, sandomierskim i przemyskim. 

Typy czarnoziemów eurazjatyckich i podtypy w Polsce

Poznaliśmy już miejsce, gdzie występują czarnoziemy na świecie i w Polsce. Warto również wiedzieć, na jakie typy możemy je podzielić. Czarnoziemy eurazjatyckie tradycyjnie dzielą się na pięć typów: czarnoziemy zbielicowane, wyługowane, typowe, zwykłe i południowe. Czarnoziemy zbielicowane mają poziom próchniczny miąższości 30-50 cm, zawierający ok. 3-7% próchnicy, słabo kwaśny, węglany głęboko wyługowane. W Polsce tradycyjnie nazywa się takie gleby czarnoziemami zdegradowanymi. Wylugowane występują pod lasostepem na południe od czarnoziemów zbielicowanych, lecz mają od nich nieco więcej próchnicy. Typowe występują pod stepem i mają poziom próchniczny o miąższości powyżej 100 cm ma powyżej 10% próchnicy. Czarnoziemy zwykłe są podobne do czarnoziemów typowych, lecz położone w obszarach bardziej suchych. Czarnoziemy południowe są najbardziej południowe, suche, stadium przejściowe do gleb kasztanowych.

W Polsce czarnoziemy występują jako typ gleby i dzielą się na pięć podtypów: typowe, kumulacyjne, z poziomem cambic, z poziomem argic, opadowo-glejowe.

Sprawdź również: Gleby w Polsce – wszystko, co należy o nich wiedzieć?

doi.org/org.wikipedia.pl/fot.pixabay.com