Projekt Planu Strategicznego dla Wspólnej polityki rolnej na najbliższe lata niesie kilka istotnych zmian. Niektóre ekoschematy jednak z nami pozostaną.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazało 15 lipca 2022 r. do akceptacji Komisji Europejskiej projekt Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027. W poniższym artykule przedstawimy cztery ekoschematy, które stanowią oddzielne interwencje z zachowaniem dotychczasowych wymogów, wysokości wsparcia i powierzchni.

Ekoschemat – Obszary z roślinami miododajnymi

Ekoschematy dotyczące roślin miododajnych mają zachęcić rolników do tworzenia obszarów z roślinami miododajnymi, stanowiących długotrwałe, różnorodne i bezpieczne żerowiska dla pszczoły miodnej i dzikich owadów zapylających. Obszary takie przyczyniają się do ochrony różnorodności biologicznej. Interwencja będzie polegała na tworzeniu obszarów z roślinami miododajnymi przez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych z określonej listy, która nie obejmuje obcych gatunków inwazyjnych.

Aby spełnić wymagania w ramach tej interwencji aktywny zawodowo rolnik musi utworzyć obszar z roślinami miododajnymi przez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych z określonej listy. Obowiązuje zakaz prowadzenia produkcji rolnej (w tym zakaz wypasu i koszenia) w terminie do dnia 31 sierpnia. Niedozwolone jest również stosowanie środków ochrony roślin.

Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów ornych, na których realizowany jest ekoschemat. Szacowana stawka: 269,21 Euro/ha.

Ekoschematy ograniczające zużycie wody

Kolejną interwencją jest ,, Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych”. Tego typu ekoschematy promują retencjonowanie wody, które poprawia gospodarkę wodną, a także ogranicza emisję dwutlenku węgla do atmosfery (poprzez ograniczenie rozkładu materii organicznej). Płatność przyznawana będzie rolnikom udostępniającym swoje TUZ na cele związane z retencjonowaniem wody, położone na terenach, gdzie w okresie wegetacyjnym w danym roku faktycznie wystąpiły zalania – podtopienia. Wdrożenie ekoschematu opierać się będzie na monitoringu satelitarnym. Proponowany model wdrażania jest spójny z postulatem uproszczeń i stosowania rozwiązań opartych na cyfryzacji. Działanie takie stwarzają możliwość rekompensaty skutków podtopień. Rolnicy będą w mniejszym stopniu zmuszeni (w celu zapewnienia paszy dla zwierząt) do podejmowania działań zmierzających do osuszania terenu.

Warunkiem uzyskania płatności w danym roku jest wystąpienie na trwałych użytkach zielonych zalania lub podtopienia, zdefiniowanego jako stan wysycenia profilu glebowego wodą na poziomie przynajmniej 80%, w okresie między 1 maja a 30 września, przez okres co najmniej 12 następujących po sobie dni. Wsparcie będzie dotyczyło gospodarstw realizujących równolegle na danym obszarze zobowiązania w ramach:

• wybranych wariantów pakietów przyrodniczych związanych z zachowaniem cennych siedlisk przyrodniczych i siedlisk zagrożonych gatunków ptaków w ramach Działania rolno–środowiskowo–klimatycznego PROW 2014–2020: Pakietu 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 (poza wariantem 4.3. Murawy) lub Pakietu 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 (poza wariantem 5.3. Murawy) oraz analogicznych zobowiązań rolno–środowiskowo-klimatycznych w ramach Planu Strategicznego 2023-2027
• ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi w zakresie praktyki Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt lub interwencji Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000

• interwencji Rolnictwo ekologiczne i działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014–2020.

Płatność roczna przyznawana do powierzchni trwałych użytków zielonych objętych ekoschematem. Szacowana stawka wynosi 63,15 Euro/ha.

Ekoschemat – Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin

Celem interwencji jest zachęcenie rolników do prowadzenia produkcji roślinnej w sposób zrównoważony, przy jednoczesnym utrzymaniu wielkość plonów na odpowiednim poziomie, a także zachowania trwałych użytków zielonych jako istotnego czynnika przyczyniającego się do wzmocnienia równowagi środowiska przyrodniczego.

Wsparciem w ramach interwencji będą objęta:

• powierzchnia gruntów, na których były uprawiane poszczególne rośliny uprawne z takich grup upraw jak: rolnicze, warzywne, sadownicze, jagodowe – dla których zostały opracowane metodyki IP oraz
• powierzchnia trwałych użytków zielonych zadeklarowanych w danym roku we wniosku o płatność (z wyłączeniem trwałych użytków zielonych cennych przyrodniczo wyznaczonych w ramach GAEC 9).

Określone w metodykach sposoby prowadzenia uprawy są połączeniem wielu ważnych praktyk rolniczych, które łączą ze sobą cele środowiskowe i ekonomiczne. Wśród nich możemy wyróżnić praktyki odnoszące się m.in. do :

• stosowania odpowiedniego płodozmianu,
• przestrzegania zasad integrowanej ochrony roślin, zaostrzone o obligatoryjne stosowanie metod ochrony roślin alternatywnych dla metod chemicznych, w szczególności metod biologicznych i zredukowanie palety środków ochrony roślin o te, które mają najbardziej negatywny wpływ na środowisko,
• zabiegów agrotechnicznych zastępujących stosowanie herbicydów przedwschodowo i doglebowo,
• wykorzystywania odmian odpornych na choroby, szkodniki, czy też niedobory wody,
• stosowania kwalifikowanego materiału siewnego,
• prowadzenia nawożenia według potrzeb pokarmowych roślin, przy wykorzystaniu aktualnych badań gleby na składniki pokarmowe i pH gleby
• dbałości o zwiększenie liczby organizmów pożytecznych w pobliżu uprawy poprzez zarośla śródpolne, pasy kwietne, ustawianie domków dla murarek, kopców dla trzmieli,
• stworzenie odpowiednich warunków do obecności ptaków drapieżnych tj. ustawianie tyczek spoczynkowych,
• czyszczenia maszyn i sprzętu wykorzystywanego w uprawie roślin m.in. w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się szkodliwych organizmów

Rolnik musi posiadać aktualne potwierdzenie prowadzenia upraw zgodnie z określonymi metodami, którym będzie wydanie certyfikatu krajowego systemu jakości – Integrowana Produkcja Roślin (IP). Drugim warunkiem jest zachowanie w danym roku kalendarzowym, wszystkich posiadanych w gospodarstwie trwałych użytków zielonych.

Tak jak inne ekoschematy, również ten ma ściśle określone zasady płatności. Płatność roczna przyznawana do powierzchni upraw, z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin oraz powierzchni trwałych użytków zielonych odpowiadającej równowartości powierzchni upraw z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin

Szacowana stawka wynosi 292,13 Euro/ha do powierzchni upraw z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślinnej. Stawka 292,13 Euro/ha odnosi się natomiast do powierzchni trwałych użytków zielonych, odpowiadającej równowartości powierzchni upraw z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin.

Ekoschematy promujące biologiczne środki ochrony roślin

Projekt Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej uwzględnia również ekoschematy ograniczające zużycie chemicznych środków ochrony roślin, co będzie miało pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej i zmniejszy depozycję chemicznych środków ochrony roślin do środowiska. Należy do nich ekoschemat ,,Biologiczna ochrona upraw”.

Interwencja polega na zastosowaniu na danej uprawie środka ochrony roślin zawierającego mikroorganizmy jako substancje czynne. Preparaty mikrobiologiczne muszą być zarejestrowane jako środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu zezwoleniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wykonanie zabiegu preparatem biologicznym wyeliminuje konieczność wykonania zabiegu chemicznego. Zabieg chemicznym środkiem ochrony będzie dopuszczony tylko w ostateczności, gdy nie będzie możliwa eliminacja patogenów poprzez preparaty mikrobiologiczne. Szczegóły dotyczące możliwości stosowania ochrony chemicznej będą określone na poziomie krajowych aktów prawnych.

Obecnie mamy zarejestrowanych 45 preparatów mikrobiologicznych (tj. zawierających grzyby, bakterie, wirusy), które mogą być zastosowane na uprawach sadowniczych, jagodowych, warzywniczych, polowych. Obecnie brak jest palety biologicznych środków ochrony roślin umożliwiającej pełną ochronę upraw, dlatego w ramach ekoschematu nie będzie zabronione stosowanie ochronny chemicznej.

Aby spełnić wymogi ekoschematu rolnik musi zastosować zabiegu ochrony roślin z wykorzystaniem biologicznej ochrony roślin przy użyciu preparatów mikrobiologicznych zgodnie z etykietą danego środka.

Czytaj również:Polski Plan Strategiczny WPR został zmieniony. Sprawdź modyfikacje

GOV /fot.pixabay