Z punktu widzenia ekonomii, zarządzanie gospodarstwem rolnym powinno skupiać się na osiągnięciu przez rolnika możliwie największego dochodu.

Zgodnie z przepisami rachunkowości dochód stanowi zrealizowaną w ramach działalności operacyjnej nadwyżkę przychodów nad kosztami w danym okresie, zazwyczaj w jednym roku obrachunkowym. W celu realizacji tychże zadań, konieczne jest posiadanie przez rolnika wiedzy na temat aktualnych i spodziewanych warunków funkcjonowania gospodarstwa, na które sam praktycznie nie ma wpływu, a które decydują o wynikach gospodarowania.

Zarządzanie gospodarstwem rolnym musi się opłacać

Obecne czasy wymagają od rolnika przewartościowania wysiłków dotyczących produkcji na szerzej pojmowane zarządzanie gospodarstwem rolnym. Dobry gospodarz musi podejmować takie decyzje, aby zasoby jego gospodarstwa zostały użyte w sposób, który dostarczały możliwie największą nadwyżkę ekonomiczną. W tym celu powinien skupić się zarówno na organizacji jak i działalności gospodarstwa.

Decyzje organizacyjne w gospodarstwie zazwyczaj mają związek z planowaniem działań, a operacyjne zapewniają praktyczną realizację opracowanych przez rolnika planów. Rolnik musi odpowiedzieć sobie na pytania: jakie produkty wytwarzać i w jaki sposób to robić, jakich środków użyć, kiedy i gdzie dokonywać sprzedaży produktów i zakupów materiałów do produkcji oraz w jaki sposób będzie finansowana działalność gospodarstwa rolnego.

Aby skutecznie zarządzać gospodarstwem rolnym, należy spełnić następujące warunki:

• rozumienie zasad i ograniczeń funkcjonowania gospodarstwa rolnego,
• znajomość istniejącego stanu gospodarstwa uzyskanego na podstawie analizy danych uzyskanych z rachunkowości,
• umiejętność sporządzania długo- i krótkoterminowych planów opartych na znajomości technicznych i finansowych możliwości gospodarstwa rolnego,
• prowadzenie rachunkowości zapewniającej właściwą kontrolę realizacji opracowanych planów.

W celu podejmowania odpowiednich decyzji, konieczne jest posiadanie możliwości uzyskiwania we właściwym czasie informacji. Powyższe warunki wskazują nie tylko na potrzebę dysponowania informacją na temat bieżącej działalności gospodarstwa, ale także planu działania w bliższej i dalszej przyszłości.

Sytuacja finansowa gospodarstwa

Jednym z najistotniejszych obszarów informacji na temat działalności gospodarstwa jest jego sytuacja finansowa i wyniki ekonomiczne. Unikalną rolę w dostarczaniu informacji pełni rachunkowość, która pozwala na uzyskanie informacji o posiadanych zasobach składników majątkowych, ciążących na gospodarstwie zobowiązaniach, a także uzyskiwanych w trakcie roku wynikach produkcyjno–ekonomicznych.

Takie dane przedstawia między innymi bilans majątkowy, który jest podstawowym dokumentem finansowym w gospodarstwie. Bilans pozwala uchwycić zachodzące zmiany w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej w tym danym okresie.

Bilans majątkowy to zestawienie dwustronne. Po lewej stronie znajdują się aktywa, a po prawej pasywa. Aktywa gospodarstwa rolnego to zasoby rzeczowe i finansowe zakupione, otrzymane nieodpłatnie, bądź wytworzone w przeszłości przez gospodarstwo. W bilansie uwzględnione są tylko aktywa będące w zarządzie gospodarstwa, czyli: będące jego własnością, na które gospodarstwo posiada prawo wieczystego użytkowania i te które mu się prawnie należą od partnerów rynkowych. Z kolei pasywa gospodarstwa rolnego to źródła finansowania aktywów znajdujących się w zarządzie gospodarstwa. W strukturze pasywów podstawowe znaczenie mają relacje między zaangażowanym kapitałem własnym i kapitałem obcym. Wysoki udział kapitału własnego świadczy o dobrej sytuacji ekonomicznej, ale oznacza też, że gospodarstwo bazuje w większym stopniu na własnych możliwościach i w pewnym stopniu ogranicza możliwości swojego rozwoju. Wartość aktywów ogółem musi zawsze równać się wartości pasywów ogółem.

Zarządzanie gospodarstwem rolnym musi przynieść odpowiednie rezultaty ekonomiczne, które widoczne są w rachunku wyników. Rachunek wyników jest zestawieniem osiąganych przez gospodarstwo przychodów i ponoszonych kosztów w danym okresie. Rachunek wyników stanowi uzupełnienie informacji zawartych w bilansie i ma on za zadanie ukazywanie i rejestrację sposobu, w jaki tworzony jest wynik finansowy w trakcie działalności gospodarczej.

Przychody gospodarstwa oznaczają korzyści z działalności gospodarczej, o wiarygodnie określonej wartości w postaci zwiększenia aktywów lub zmniejszenia zobowiązań, wpływające na zwiększenie kapitałów własnych w sposób inny niż dopłaty do kapitału. Z kolei koszty to odpływ korzyści o wiarygodnie określonej wartości, w postaci zmniejszenia aktywów lub zwiększenia zobowiązań wpływających na zmniejszenie kapitału własnego, w sposób inny niż wycofanie kapitału.

Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego jest wynikiem rachunku, odzwierciedlającym osiągniętą nadwyżkę ekonomiczną działalności operacyjnej gospodarstwa w roku obrachunkowym. Dla jego przeprowadzenia niezbędne jest posiadanie danych o działalności gospodarstwa oraz o stanie jego zasobów i zobowiązań. Wymienione dane może dostarczyć nam jedynie prowadzona
w gospodarstwie rolnym rachunkowość, czyli ewidencja przychodów i rozchodów.

Czytaj też: GUS: Polskie rolnictwo jest bardzo zróżnicowane regionalnie

wmodr.pl/fot.pixabay