Stres cieplny jest niebezpieczny dla wysokowydajnych krów rasy holsztyńskiej i staje się coraz większym problemem. Specjalny gen może sprawić, że zwierzęta będą mniej wrażliwe na ciepło. Prof. Dr. Wilfried Brade wyjaśnia, co dokładnie robi ten gen.

Stres cieplny u krów

Selekcja hodowlana pod kątem coraz wyższych wydajności mlecznych – zwłaszcza bydła rasy holsztyńskiej – przyczyniła się do tego, że zwierzęta są w ostatnich dziesięcioleciach bardziej wrażliwe na ciepło. Prowadzi to również do progu, od którego krowy znajdują się pod wpływem stresu cieplnego i cierpią. Stres cieplny stwarza poważne problemy dla wysokowydajnych krów mlecznych. Ciepło generowane przez wysokie spożycie paszy i związany z tym bardzo intensywny metabolizm utrudnia wysokowydajnym krowom utrzymanie prawidłowej temperatury ciała.

Temperatury powietrza wynoszące zaledwie 26 do 27 ° C w połączeniu z wysoką wilgotnością mogą zatem powodować wzrost temperatury ciała krowy. Prowadzi to do mniejszego spożycia paszy, mniejszej wydajności mleka i słabej płodności.

Otwarte boksy, potężne wentylatory na dużą skalę i systemy zamgławiania pomagają ograniczyć stres cieplny w boksach dla bydła. Jednak te mechanizmy chłodzenia często tylko niecałkowicie eliminują istniejące problemy. Teraz specjalne środki hodowlane powinny również pomóc w lepszym opanowaniu sytuacji stresu cieplnego u wysokowydajnego bydła holsztyńskiego.

Szczepan Wójcik: Działania UE spowodują zarżnięcie rolnictwa

Stres cieplny a genetyka

Tak zwany „gen gładkości” może w przyszłości pomóc w zmniejszeniu wrażliwości na ciepło u wysokowydajnych krów. Zwierzęta posiadające ten gen mają krótką, prostą sierść, co z kolei ogranicza stres cieplny. Gen został po raz pierwszy znaleziony w rasie senepolskiej, rasie bydła o wysokim udziale N'Dama ze względu na import bydła z Senegalu i dodatkowy udział zebu. W międzyczasie badania genetyki molekularnej wykazały, że mutacja w genie receptora prolaktyny sprzyja temu fenotypowi sierści. Gen ten jest dziedziczony w sposób dominujący, co znacznie ułatwia ocenę hodowlaną.

W połowie lat 80. na Uniwersytecie Florydzkim uruchomiono specjalny program hodowlany, w którym Senepole były krzyżowane z lokalnymi stadami testowymi holsztyńskimi przy użyciu nasienia buhajów. Poprzez celowane krzyżowanie wsteczne z czystorasowymi holsztynami amerykańskimi wyhodowano zwierzęta, które były pod wrażeniem ich potencjału wydajnościowego. Dzisiejsze bydło doświadczalne z tego specjalnego projektu hodowlanego jest teraz ponownie prawie czystym holsztynem o zawartości genetycznej ponad 92% holsztynu amerykańskiego. Jednak to, co czyni je wyjątkowymi, to fakt, że wszystkie noszą wyżej wymieniony gen.

Stres cieplny zwalczony dzięki genom?

Nowsze badania pokazują teraz, że holsztyny z genem są w stanie wytrzymać znaczne sytuacje stresu cieplnego lepiej niż holsztyny pełnej krwi. Zwierzęta te wykazują niższą temperaturę ciała pod wpływem stresu cieplnego. Jest ona o około 0,6°C niższa u zwierząt z genem „slick” niż u krów rasy holsztyńskiej bez genu. W porównaniu z tymi rasowymi krowami holsztynowymi stres cieplny miał również mniejszy wpływ na wydajność mleczną ras holsztynów.

Zainteresowani hodowcy i firmy hodowlane spoza University of Florida od dawna dostrzegają korzyści płynące z allelu. Obecnie opracowują własne programy hodowlane holsztynów. W międzyczasie genetyka holsztyńska została również skrzyżowana z innymi rasami bydła w Ameryce Środkowej i Południowej, na przykład w Wenezueli i Brazylii.

Amerykańskie Stowarzyszenie Holsztynów sfinansowało również projekt badawczy między University of California-Davis i University of Florida, aby zbadać wydajność holsztynów posiadających gen, zarówno w gorących, jak i chłodnych porach roku w dużych kalifornijskich farmach mlecznych oraz w celu dalszego zbadania Florydy. Oznacza to, że dostępnych jest coraz więcej danych na temat przydatności mutacji, jeśli chodzi o stres cieplny. Może to pomóc wysokowydajnemu bydłu holsztyńskiemu na dłuższą metę zachować ,,zimną krew” dzięki zgrabnej genetyce. 

agrarheute.com/fot.pixabay